Search This Blog

Thursday 23 February 2023

080 Tỷ Can mộ 比干墓


Phiên âm: 
Tỷ can mộ (1)

Độn cuồng (2) quân tử các toàn thân
Bát bách chư hầu hội Mạnh Tân (3)
Thất khiếu hữu tâm an tỵ phẫu (4)
Nhất khâu di thực tận thành nhân
Mục trung sở xúc năng vô lệ
Địa hạ đồng du khả hữu nhân
Tàm quí tham sinh Ngụy điền xá (5)
Trung lương hồ loạn cưỡng tương phân (6).

Dịch nghĩa: 
Mộ Tỷ Can

Bậc quân tử phải đi trốn hoặc giả điên để khỏi bị giết
Tám trăm chư hầu họp nhau ở Mạnh Tân (để đánh vua Trụ tàn ác)
Có trái tim bảy lỗ thì sao không khỏi bị mổ?
(Này đây) một gò cây cỏ (của người chịu chết) thành bậc nhân
Trông tận mắt, có thể nào không rơi nước mắt
Ở dưới đất có người có thể làm bạn đồng tâm
Đáng xấu hổ họ Ngụy quê mùa tham sống
Dám hồ đồ gượng ép chia hai Trung với Lương

Dịch thơ: 
Mộ Tỷ Can

Giả điên, chạy trốn để toàn thân
Đánh Trụ chư hầu họp Mạnh Tân
Bảy lỗ trong tim sao khỏi mổ?
Một gò dưới cỏ đã thành nhân
Giờ nhìn tận mắt khôn ngăn lệ
Đất có thật tình hẳn quý thân
Họ Ngụy quê mùa tham sống nhục
Trung, Lương gượng ép dám chia phân.

(Đặng Thế Kiệt dịch)

Chú thích:

(1) Tỷ Can: Chú vua Trụ. Tỷ Can thường can gián bị vua ghét. Trụ nói "Nghe nói thánh nhân có tim bảy lỗ" và sai mổ tim Tỷ Can.
(2) Độn cuồng: Sợ bị giết, anh vua Trụ là Vi Tử phải chạy trốn (độn), chú vua Trụ là Cơ Tử phải giả điên (cuồng).
(3) Mạnh Tân: Tám trăm nước chư hầu họp nhau ở Mạnh Tân để đánh Trụ.
(4) Thất khiếu: Bảy lỗ. Xem chú thích (1) ở trên.
(5) Ngụy điền xá: Tức Ngụy Trung, tể tưởng Đường Thái Tông, hay can gián bị vua gọi là "điền xá hán" (gã quê mùa).
(6) Trung Lương: Ngụy Trung chia ra hai loại trung thần và lương thần: trung thần là người can vua mà bị giết (như Tỷ Can), còn lương thần là tôi hiền.




No comments:

Post a Comment