Search This Blog

Sunday 7 June 2015

096 Kì lân mộ 麒麟墓



image Internet






























 

Kì lân mộ (1)

Hà Bắc đạo trung ngũ xích phong bi đương đại lộ
Trung hữu khải tự đại thư kì lân mộ
Đạo bàng cố lão vị dư ngôn
Vĩnh Lạc (2) tứ niên cống lân đạo tử táng thử thổ
Quan mệnh lập bi dụng tồn cố
Thử sự hất kim dĩ kinh cổ
Đãn kiến quan đạo đãng đãng vô khâu lăng
Kì bàng bất phong diệc bất thụ
Phiến thạch khuynh khi đài tiển man
Thê phong triêu xuy mộ khổ vũ
Hu ta lân hề hà do đổ
Hu ta lân hề thiên thượng tường
Cốt nhục ủy chi trùng nghĩ đố
Lân hề lân hề nhĩ hà khổ
Hà huống Yên Đệ (2) hà như nhân
Đoạt điệt tự lập phi nhân quân
Bạo nộ nhất sính di thập tộc
Đại bổng cự hoạch phanh trung thần
Ngũ niên sở sát bách dư vạn
Bạch cốt thành sơn địa huyết an
Lân hề quả vị thử nhân xuất
Đại thị yêu vật hà túc trân
Hoặc thị nhĩ sinh bất nhẫn kiến sát lục
Tiên tựu thử địa quyên kì thân
Hu ta nhân thú hề kì lân
Ư thế bất kiến dĩ vi tường
Kiến chi bất quá đồng khuyển dương
Nhược đạo năng vị thánh nhân xuất
Đương thế hà bất nam du tường (3)


Chú thích


(1) Kì lân 騏麟: Theo sách cổ, kì lân là linh thú, báo hiệu điềm lành, đời thịnh trị, kì lân ra đời là có thánh nhân xuất hiện.
(2) Vĩnh Lạc 永樂, Yên Ðệ 燕棣: Yên Ðệ, con thứ sáu của Minh Thái Tổ 明太祖 (1368-1398), đã cướp ngôi của cháu là Minh Huệ Ðế 明惠帝 (1399-1402), tự lập lên làm vua Minh Thành Tổ 明成祖, niên hiệu Vĩnh Lạc 永樂 (1403-1424). Ðại thần Phương Hiếu Nhụ chống lệnh không chịu thảo chiếu cho Yên Ðệ lên ngôi, bị đánh tan xác, cả mười họ bị tru di.
(3) Nam du tường 南遊翔: Thời kì đó, ở nước ta, Bình Ðịnh Vương Lê Lợi cùng Nguyễn Trãi khởi nghĩa chiến thắng quân Minh (1418-1427).

Dịch nghĩa:
Mộ kì lân


Trên đường đi Hà Bắc có tấm bia cao năm thước dựng bên đường cái
Trong có đề mấy chữ to theo lối chữ khải (chữ chân) Mộ Kì Lân
Bên đường có ông lão kể rằng
Năm vua Vĩnh Lạc thứ tư, con kì lân đem cống vua, chết giữa đường, chôn ở đây
Quan trên cho dựng bia để ghi lại việc cũ
Việc ấy đến nay đã lâu rồi
Nay chỉ còn thấy con đường cái quan bằng phẳng không gò đống
Cạnh bia không đắp đất cao làm mộ cũng chẳng trồng cây
Phiến đá xiêu vẹo, rêu mọc che phủ lan tràn
Sớm mai gió lạnh thổi, chiều dầm mưa tuôn
Than ôi, kì lân vì đâu mà hiện ra cho thấy
Than ôi, kì lân là giống vật kia báo hiệu điềm lành ở trên trời
Nay thịt xương bỏ cho sâu kiến đục
Ôi kì lân, ôi kì lân, sao mi khổ thế
Huống nữa Yên Ðệ là người thế nào
Cướp ngôi vua của cháu mình để tự lập làm vua, y không phải là bậc nhân quân
Để hả một cơn giận y giết cả mười họ người ta
Giết trung thần bằng cách đánh bằng gậy lớn và nấu trong vạc dầu to
Trong năm năm giết trên trăm vạn mạng người
Xương trắng chất thành núi, đất đỏ sẫm máu
Ôi kì lân hỡi, nếu mi vì kẻ ấy mà hiện ra,
Thì mi chỉ là đồ yêu quái, có gì đáng quý
Hoặc là mi sống ở đời vì không nỡ nhìn cảnh chém giết
Nên đến chỗ này mi chết trước
Than ôi, kì lân là loài thú có đức nhân
Trên đời chẳng thấy nên cho là điềm lành
Thấy rồi thì chẳng qua cũng như loài chó, loài dê
Nếu bảo kì lân vì thánh nhân mà hiện ra
Thì thời ấy sao không lượn sang
chơi phương Nam?

Dịch thơ: 
Mộ kì lân

Ðường đi Hà Bắc ngay đường cái
Bia cao đề chữ khải Kì Lân
Bên đường ông lão kể rằng
Ðời vua Vĩnh Lạc có lần cống lân
Nhưng giữa đường bất thần lân chết
Quan truyền ghi dấu vết về sau
Dựng bia đào mộ chôn sâu
Việc này thuở đó đã lâu lắm rồi
Nhìn chẳng thấy gò đồi đâu cả
Ðất không bồi, cạnh mả không cây
Ðá bia nghiêng đổ, rêu đầy
Sớm mai lạnh gió, chiều rày dầm mưa
Lân ơi hỡi, hiểu chưa chưa hiểu
Trên trời kia báo hiệu điềm lành
Thịt xương sâu kiến đục quanh
Lân ơi, lân hỡi, sao đành khổ thân
Còn Yên Ðệ thêm phần nhơ nhuốc
Cướp ngôi vua thân thuộc cháu mình
Nổi cơn chẳng chút thương tình
Mười dòng họ cả gia đình diệt luôn
Trung thần cứ luông tuồng đánh giết
Nấu vạc dầu đến chết vạn trăm
Năm năm bách hại muôn vàn
Xương cao chất núi, máu tràn đỏ sông
Lân hỡi, nếu vì ông vua đó
Mà ra đời thì có gì hay
Ðúng là yêu quái chi đây
Quý gì thứ đó mà ai đem thờ
Hoặc đau lòng cuộc cờ chém giết
Nên đến đây mi chết cho rồi
Lân ơi, lân hỡi, lân ơi
Người ta chưa thấy nên đời dị đoan
Thấy rõ rồi cũng toàn dê chó
Bảo thấy lân là có thánh nhân
Nước Nam thời đó nhân quân
Sao không bay liệng một lần sang chơi?


(Đặng Thế Kiệt dịch)





Tham khảo
http://zh.wikipedia.org/wiki/麒麟


ed. 2023-01-25 hvtd-td v2 img2

No comments:

Post a Comment