075 Cựu Hứa đô 舊許都

 

Ðất nước Hứa thời xưa, nay ở phía Ðông huyện Hứa Xương 許昌, tỉnh Hà Nam 河南. Năm Kiến An 建安 nguyên niên (196) Tào Tháo 曹操 dời đô nhà Hán từ Lạc Dương 洛陽 đến đó nên gọi là Hứa Ðô.

Kiến An năm 25 建安往事 - 公元196年

https://kknews.cc/history/jz8kgje.html

許州城漢帝都
曹氏于此移漢圖
受禪臺基已不見
風雨夜夜猶號呼
自古得國當以正
奈何侮寡而欺孤
魏受漢禪晉受魏
前後所出如一途
魏亡晉續更朝代
自此迄今幾千載
其中興廢知幾人
峨峨城堞何曾改
城外青山似舊時
奸雄篡竊人何在
漢人宗廟已無蹤
魏人園陵亦頹敗
蕩蕩城中一片土
亭午市人趨賣買
惟有建安二十五年事
人口成碑終不壞
遠來使我多沉吟
遺臭留芳皆古今
突兀名城當大道
巨奸到此應寒心

Phiên âm: 

Cựu Hứa đô (1)

Hứa châu thành Hán đế đô
Tào thị vu thử di Hán đồ
Thụ thiện đài cơ dĩ bất kiến
Phong vũ dạ dạ do hào hô
Tự cổ đắc quốc đương dĩ chính
Nại hà vũ quả nhi khi cô (2)
Ngụy thụ Hán thiện Tấn thụ Ngụy
Tiền hậu sở xuất như nhất đồ
Ngụy vong Tấn tục canh triều đại (3)
Tự thử hất kim kỉ thiên tải
Kỳ trung hưng phế tri kỉ nhân
Nga nga thành điệp hà tằng cải
Thành ngoại thanh sơn tự cựu thời
Gian hùng soán thiết nhân hà tại
Hán nhân tông miếu dĩ vô tung
Ngụy nhân viên lăng diệc đồi bại
Đãng đãng thành trung nhất phiến thổ
Đình ngọ thị nhân xu mại mãi
Duy hữu Kiến An nhị thập ngũ niên sự (4)
Nhân khẩu thành bi chung bất hoại
Viễn lai sử ngã đa trầm ngâm
Di xú lưu phương giai cổ câm (kim)
Đột ngột danh thành đương đại đạo
Cự gian đáo thử ưng hàn tâm

Dịch nghĩa: 

Thành Hứa Ðô cũ

Thành Hứa Châu nơi vua Hán đóng đô

Họ Tào đoạt cơ đồ nhà Hán ở đây

Nền đài nhận ngôi vua không thấy nữa

Chỉ có đêm đêm gió mưa kêu gào

Từ xưa được nước đều lấy chính nghĩa

Sao lại lừa vợ góa dối con côi người ta

Ngụy nhận ngôi của Hán nhường, Tấn lại nhận ngôi của Ngụy nhường

Trước sau chỉ đi theo một lối

Ngụy mất Tấn nối theo, triều đại thay đổi

Từ ấy đến nay đã mấy nghìn năm

Trong khoảng thời gian ấy biết bao kẻ dấy lên rồi lụn bại

Mà tòa thành cao ngất vẫn chưa từng thay đổi

Ngoài thành núi vẫn xanh như thời cũ

Lũ gian hùng soán đoạt ngôi vua có kẻ nào còn đâu

Tông miếu nhà Hán đã  không còn dấu vết

Mả vườn họ Ngụy cũng đổ nát

Một miéng đất rộng ở trong thành

Giữa trưa người đến họp chợ chen nhau mua bán

Duy việc năm thứ 25 đời Kiến An

Thành bia miệng để đời không bao giờ mất

Khiến ta từ xa đến suy nghĩ mãi

Để lại tiếng thối tiếng thơm xưa nay đều có cả

Tòa thành cao ngất nổi tiếng đứng giữa đường cái

Bọn đại gian hùng đến đây ắt phải ớn lạnh trong lòng

Dịch thơ: 

Thành Hứa Ðô cũ

Thành Hứa Châu xưa Hán đế đô,
Nơi đây Tào Tháo đoạt cơ đồ.
Nền đài phong đế không còn nữa,
Chỉ có đêm đêm khóc gió mưa.
Ðược nước tự xưa nhờ chính nghĩa,
Sao lừa vợ góa dối con côi?
Hán nhường cho Ngụy, Ngụy nhường Tấn,
Trước sau chỉ một lối mà thôi.
Ngụy mất Tấn thay, triều đại đổi,
Ðến nay đã biết mấy nghìn năm.
Bao kẻ dấy lên rồi lụn bại,
Cao ngất thành xưa gội tháng năm.
Ngoài thành núi vẫn xanh thời cũ,
Soán đoạt gian hùng nay ở đâu?
Nhà Hán miếu đền không thấy dấu,
Mả vườn họ Ngụy nát từ lâu.
Trong thành cùng họp nhau đất rộng,
Giữa trưa người mua bán bon chen.
Hăm lăm việc cũ Kiến An,
"Nghìn năm bia miệng vẫn còn trơ trơ".
Từ xa đến làm ta trăn trở,
Tiếng thối thơm đều có xưa nay.
Giữa đường thành lớn đứng ngay,
Ðại gian hùng bước đến đây lạnh hồn.

(Đặng Thế Kiệt dịch)

Chú thích:

(1) Hứa Ðô: Ðất nước Hứa thời xưa, nay ở phía Ðông huyện Hứa Xương 許昌, tỉnh Hà Nam 河南. Năm Kiến An 建安 nguyên niên (196) Tào Tháo 曹操 dời đô nhà Hán từ Lạc Dương 洛陽 đến đó nên gọi là Hứa Ðô.
(2) Quả, cô: Chỉ vợ và con của Linh Ðế 靈帝.
(3) Ngụy, Tấn: Tào Phi 曹丕 (187-226) bắt Hiến Ðế, con của Linh Ðế, nhường ngôi cho mình, đổi quốc hiệu là Ngụy. Sau đó, họ Tư Mã Viêm 司馬炎 lại bắt vua Ngụy nhường ngôi, lập nên nhà Tấn 晉
(4) Kiến An nhị thập ngũ niên: Năm thứ 25 (220, Tây lịch) thời Kiến An 建安, Tào Phi 曹丕 ép Hiến Ðế 獻帝 nhường ngôi.