109 Từ Châu đê thượng vọng 徐州堤上望

Từ Châu 徐州 xưa gọi là Bành Thành 彭城 (do Bành Tổ 彭祖 dựng nên từ thời vua Nghiêu 堯), nay thuộc tỉnh Giang Tô 江蘇. Trên đường về nước, Nguyễn Du đi qua đây vào khoảng cuối mùa thu năm Quý Dậu (1813).  

Trông xuống bụi hồng mờ mịt lối
Sớm chiều trong đó bước loanh quanh

一河南北古爭衡
河上徐州舊有名
戲馬舊臺秋草遍
斷蛇大澤暮雲平
一城人物窩中蟻
四路舟車水上萍
悵望紅塵渺無際
不知日日此中行
 
Nhất hà nam bắc cổ tranh hành
Hà thượng Từ Châu cựu hữu danh
Hí mã cựu đài (1) thu thảo biến
Đoạn xà đại trạch (2) mộ vân bình
Nhất thành nhân vật oa trung nghĩ
Tứ lộ chu xa thủy thượng bình
Trướng vọng hồng trần diểu vô tế
Bất tri nhật nhật thử trung hành

chú thích

(1) Hí mã đài 戲馬臺: Đài đua ngựa, tại huyện Đồng Sơn 銅山. Thời Đông Tấn 東晉, ông Lưu Dụ 劉裕 (363-422) thường yến ẩm ngâm vịnh ở đó.

(2) Đoạn xà đại trạch 斷蛇大澤: Đầm chém rắn. Theo tích xưa, Hán Cao Tổ 漢高祖 thuở hàn vi đã có lần chặt đứt một con rắn ở cái đầm lớn nơi đây.

Dịch nghĩa:
Đứng trên đê Từ Châu nhìn ra xa

Một sông chia nam bắc, thời xưa tranh giành nhau
Phía trên sông là đất Từ Châu nổi tiếng thời trước
Đài đua ngựa cũ, cỏ thu mọc tràn
Đầm lớn "chém rắn" ngập mây chiều
Người vật trong thành như kiến trong tổ
Thuyền xe bốn ngả như bèo nổi trên nước
Buồn trông bụi hồng mù mịt không bờ bến
Không biết rằng ngày ngày vẫn đi lại trong đó

Dịch thơ: 
Đứng trên đê Từ Châu nhìn ra xa

Một sông nam bắc trước phân tranh
Dải đất Từ Châu vốn nổi danh
"Hí mã" đài xưa tràn cỏ úa
"Đoạn xà" đầm lớn ngập mây giăng
Một thành người vật: kiến xăng xái
Bốn ngả thuyền xe: bèo bập bình
Trông xuống bụi hồng bay lẽo đẽo
Sớm chiều trong đó bước loanh quanh

(Đặng Thế Kiệt dịch)


tham khảo

Đoạn xà đại trạch 斷蛇大澤: http://sou-yun.com/Query.aspx?type=allusion&id=1665&key=大澤誅蛇&lang=t

Lưu Dụ 劉裕 Tống Vũ Đế 宋武帝: http://zh.wikipedia.org/zh-tw/宋武帝