090 Tô Tần đình 蘇秦亭 (II)

 

季子黑裘敝
徒步擔囊歸
其妻不下機
其嫂不為炊
父母不復顧
相看如路岐
丈夫一失志
骨肉皆相離
一朝大運有時至
六印纏腰鳴得意
黄金百鎰璧百雙
從車千乘來鄉里
父母郊迎嫂膝行
妻見其夫側目視
平生志願畢於斯
前倨後恭言正鄙
合縱不在卻彊秦
但向所親驕富貴
刺股原為權利謀
嗟呼此人小哉氣
書中飽聞蘇秦名
道中卻過蘇秦亭
車馬金玉已無跡
亭前之草空青青
世人多讀蘇秦傳
猶為位勢富貴傷其生

Tô Tần (1) đình [bài 2]

Quý Tử (2) hắc cừu tệ
Đồ bộ đảm nang quy
Kì thê bất hạ ki
Kì tẩu bất vi xuy
Phụ mẫu bất phục cố
Tương khán như lộ kì
Trượng phu nhất thất chí
Cốt nhục giai tương li
Nhất triêu đại vận hữu thì chí
Lục ấn triền yêu minh đắc ý
Hoàng kim bách dật bích bách song
Tụng xa thiên thặng lai hương lí
Phụ mẫu giao nghênh tẩu tất hành
Thê kiến kì phu trắc mục thị
Bình sinh chí nguyện tất ư tư
Tiền cứ hậu cung (3) ngôn chính bỉ
Hợp tung (4) bất tại khước cường Tần
Đãn hướng sở thân kiêu phú quý
Thích cổ (5) nguyên vi quyền lợi mưu
Ta hồ thử nhân tiểu tai khí
Thư trung bão văn Tô Tần danh
Đạo trung khước quá Tô Tần đình
Xa mã kim ngọc dĩ vô tích
Đình tiền chi thảo không thanh thanh
Thế nhân đa độc Tô Tần truyện
Do vi vị thế phú quý thương kì sinh

Chú thích

(1) Tô Tần 蘇秦: Xem "Tô Tần đình (bài 1)".

(2) Quý Tử 季子: Tên chữ của Tô Tần.

(2) Tiền cứ hậu cung 前倨後恭: Khi thành công, thấy chị lết gối lạy, Tô Tần hỏi: "Này chị! Sao trước ngạo mạn thế mà nay cung kính thế?" Người chị đáp: "Vì Quý Tử chức trọng mà nhiều tiền."

(3) Hợp tung 合縱: Xem "Tô Tần đình (bài 1)".

(5) Thích cổ 刺股: Khi đi du thuyết lần đầu bị thất bại, về nhà bị gia đình coi rẻ. Tô Tần đem sách Âm phù kinh ra đọc, lúc mệt mỏi, buồn ngủ, tự lấy dùi đâm vào vế đùi để khỏi ngủ gục.

Dịch nghĩa:
Đình Tô Tần [bài 2]

Quý Tử, áo cừu đen rách
Đành đi bộ mang gói về
Vợ không rời khung cửi
Chị không nấu cơm cho ăn
Cha mẹ không đoái nhìn
Như gặp người lạ ở ngã ba đường
Kẻ trượng phu khi thất chí
Người ruột thịt cũng đều lìa bỏ
Một sớm vận lớn thành công đến
Ấn tướng quốc sáu nước đeo trên lưng, được đắc ý
Hoàng kim trăm dật, ngọc bích trăm đôi
Nghìn cỗ xe theo trở về làng
Cha mẹ ra xa nghênh đón, chị dâu lết gối ra chào
Vợ thấy chồng lấm lét nhìn
Chí nguyện một đời chính là lúc đó
"Trước rẻ rúng, sau cung kính", lời nói thật đáng khinh
Kế hợp tung chẳng phải để chống nước Tần mạnh
Mà chỉ nhắm cho vênh vang phú quý với người thân
"Dùi đâm vào vế" cốt để mưu quyền lợi
Than ôi, khí độ người đó thật là nhỏ mọn
Trong sách nghe danh Tô Tần
Nay trên đường, lại qua đình Tô Tần
Ngựa xe vàng ngọc không còn dấu vết
Trước đình chỉ thấy cỏ mọc xanh xanh
Người đời lắm kẻ đọc truyện Tô Tần
Thế mà còn để địa vị, giàu sang làm hại đời mình

Dịch thơ:
Đình Tô Tần [bài 2]

Quý Tử áo cừu rách
Quảy gói về quê hương
Vợ không rời khung cửi
Chị chẳng nấu cơm ăn
Mẹ cha không nhìn tới
Tưởng khách ngã ba đường
Trượng phu khi thất chí
Ruột thịt cũng coi thường
Một mai vận lớn thành công đến
Ấn tướng đeo lưng, dáng vẻ vang
Trăm đôi ngọc bích, vàng trăm nén
Nghìn cỗ xe theo tới cổng làng
Mẹ cha nghênh đón, chị bò lết
Vợ thấy bóng chồng nhìn lấm lét
Chí nguyện một đời ở đấy hết
Trước khinh sau kính, lời nhỏ nhen
Hợp tung nào phải chống cường Tần
Chẳng qua vênh váo với người thân
Dùi đâm vào vế mưu quyền lợi
Khí độ sao mà hạng tiểu nhân!
Trong sách đã nghe danh Tô Tần
Trên đường nay qua đình Tô Tần
Ngựa xe, vàng ngọc còn đâu nữa
Chỉ thấy cỏ xanh mọc trước đình
Đọc truyện Tô Tần, đời lắm kẻ
Vẫn để quyền vị, giàu sang hại tới mình

(Đặng Thế Kiệt dịch)